Date : 18 March 2023 

नाव : श्री. शिवाजी रामराव पोले

वय-३९ वर्ष,

शिक्षण इयत्ता १० वी

गाव, वारला, तालुका, वाशीम

जिल्हा, वाशीम

मोबाईल : ८९७५२०४८८१

पार्श्वभूमी :

शिवाजी यांना 10 वर्षांचा शेतीचा अनुभव आहे. वारला गावाची 5,500 लोकसंख्या असून जिल्हा ठिकाणापासून 25 किमी अंतरावर हे गाव वसलेले आहे. त्यांचेकडे स्वतःची 5 एकर जमीन आहे. बहुतांश गावकऱ्यांचा व्यवसाय शेती असून बहुतांशी पावसावर आधारित शेती म्हणजेच कोरडवाहू शेत केल्या जाते. त्यांच्या कुटुंबात 4 सदस्य, त्यांची पत्नी आणि 2 मुले आहेत. ते खरीप हंगामात मिश्र पीक म्हणून सोयाबीन मध्ये तूर हे पीक पीक लागवड करतात.

शिवाजी गेल्या 2 वर्षांपासून रीलायन्स फाउंडेशन सोबत जुळलेले आहेत . ते व्हॉट्सअप ग्रुपमध्ये असून डिजिटल तसेच प्रत्यक्ष्य कार्यक्रमामध्ये सहभागी झाले आहेत.

तांत्रिक साह्य :

रिलायन्स फाउंडेशन आणि कृषी संशोधन केंद्र, वाशीम अंतर्गत आयोजित आयोजित तूर पिकाच्या शेतीशाळेमध्ये डॉ. बी डी गिते - कृषी संशोधन केंद्र, वाशिम यांनी माहिती दिली आणि त्यांनी प्रथम तूर पिकाचे वाण बदललले मारुती ऐवजी त्यांनी दर. डॉ. पंजाबराव देशमुख कृषी विद्यपीठाचे सुधारित रक्त ८८११ या वाणाची लागवड केली. तसेच पेरणीच्या वेळेला तूर बियाण्यांला जैविक व रासायनिक बीजप्रक्रिया करून बियाणे पेरल्यामुळे बुरशीच्या हल्ल्यापासून पीक वाचल्यामुळे ते खूप फायदेशीर असल्याचे त्याना आढळले. नंतर ते छान उगवले आणि चांगले वाढले तसेच जास्त फुटवे येण्याकरिता शेंडे खुडणी सुद्धा एक वेळेला केली. पाणी व्यवस्थापन फुलयेण्यापूर्वी केल्याने फुलगळ झाली नाही व शेंगा अवस्थेत पाणी दिल्याने दाणे चांगले भरले. तुरीवरील शेंगा पोखरणारी अळी करीता निबोळी अर्क व स्वस्त कीटकनाशकाची फवारणी सुद्धा वेळेत केली. तसेच धुवारीपासून पीक वाचविण्याकरिता बुरशीनाशक ची फवारणी तज्ज्ञांच्या सल्यानुसार केल्याने त्यांचे पिकावर केवळ १ % मर रोग आला . गावातील इतर शेतकऱ्यांचे मात्र मर रोगापासून खूप नुकसान झाले. गतवर्षी त्यांनी सोयाबीन पिकामध्ये मध्ये मिश्र पीक म्हणून तूर पिकाची पेरणी केली आणि १५ क्विंटल त्यांना उत्पादन मिळाले. त्यांनी मागच्या वर्षी पिकाची विक्री रु . ५५०० प्रति क्विंटल या दराने केली. या वर्षी अतिवृष्टी आणि इतर शेतकऱ्यांच्या शेतात मर रोगाची समस्या होती परंतु बियाणे बीज प्रक्रिया आणि वेळेवर केलेल्या पद्धतींमुळे त्यांना 1८ क्विंटल तूर पिकाचे उत्पादन मिळाले.

तूर पीक व्यवस्थापनावर त्यांनी रु. २८०००/- खर्च केला. आणि काढणीनंतर 5 क्विंटल विकले. 7,000/- प्रति क्विंटल. उर्वरित १३ क्विंटल तूर विकणे बाकी आहे. (शेतकरी खरेदी दर वाढीच्या प्रतीक्षेत आहे.) मागील वर्षी त्यांचा खर्च रु. ३२०००/- होता. योग्य कीटकनाशके आणि कीटकनाशकांचे डोस आणि बीजप्रक्रियेमुळे या वर्षी तो त्याच्या खर्चातून रु. ४०००/- वाचवू शकला.

पीक : तूर

एकूण लागवड क्षेत्र : ५ एकर मिश्र पीक सोयाबीन मध्ये.

पेरणीपासून कापणीपर्यंत खर्च : रु . २८००० /--

उत्पादन : १८ क्विंटल

उत्पन्न : रु. १२६००० /-- ( विक्री दर रु ७००० /-- )

निव्वळ नफा : रु. ९८००० / ----

तो पूर्णपणे शेतीवर अवलंबून आहे आणि त्यातून त्याला १५०,०००/- रुपये निव्वळ उत्पन्न मिळते.

शेतक-याचा अभिप्राय :

• ते म्हणतात की पूर्वी शेतीच्या चांगल्या पद्धतींबद्दल माहितीचा अभाव होता.कृषी संशोधन केंद्र आणि रिलायन्स फाउंडेशन कडून मिळालेली माहिती सोयीस्कर आहे आणि घरच्या घरी आरामात मिळू शकते. रिलायन्स फाउंडेशन व कृषी संशोधन केंद्र, वाशीम तसेच डॉ. पंजाबराव देशुमख कृषी विध्यापीठ अकोला यांचे मार्फ़त पेरणीपासून तर कापणीपर्यंतच्या शेतीच्या कामांची त्याना चांगली माहिती मिळत आहे; सोयीस्करपणे, वेळेवर आणि विनामूल्य सेवा त्यांना वेळेत मिळत आहेत.

• वेळेवर सल्ल्याबद्दल रिलायन्स फाऊंडेशन व कृषी संशोधन केंद्र, वाशीम तसेच डॉ. पंजाबराव देशुमख कृषी विध्यापीठ अकोला यांचे आभार.

• रिलायन्स फाउंडेशन अंतर्गत आयोजित एका कार्यक्रमादरम्यान त्याला बियाणे पूर्व-प्रक्रिया बद्दल माहिती मिळाली. तूर बियाण्यांसाठी त्यांनी त्यावर कृती केली. बियाणे बुरशीच्या हल्ल्यापासून वाचवल्यामुळे ते खूप फायदेशीर असल्याचे त्याला आढळले. नंतर ते उगवले आणि चांगले वाढले.

• त्यांनी फवारणीच्या सल्ल्याचे पालन केले आणि त्यांच्या फवारण्यांनी त्यांचे पीक कोमेजण्यापासून रोखले.

• मागील वर्षी त्यांचे तुरीचे उत्पादन १५ क्विंटल होते, तर यावर्षी ते वाढून १८ क्विंटल झाले आहे.

• अतिवृष्टीमुळे व मर रोगामुळे संपूर्ण जिल्ह्यात सर्वत्र शेतकऱ्यांचे ५० % पीक जळून गेले. असे असूनही सल्ला आणि वेळेवर केलेल्या कृतींद्वारे आपले पीक वाचवू शकला.